Akademisyen Prof. Dr. Kudret Özersay, Türkiye-Irak ilişkileriyle birlikte Türkiye’nin bölgesel ve küresel düzeyde öneminin artacağını kaydederek, bunun Kıbrıs Türkleri için de önemli olduğunu anlattı.

Özersay, “Türkiye’nin bölgesel anlamda ve dünya ticareti açısından öneminin artması Kıbrıs Türkünün de yararınadır. Enerji kaynakları da dâhil başka açılardan olduğu gibi bu açıdan da Doğu Akdeniz bölgesinin öneminin artması KKTC’nin de öneminin artmasına yardımcı olacak gibi görünüyor.” diye konuştu.

Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Irak ziyaretinde çok sayıda antlaşma imzalandığını belirten Özersay, özellikle Kalkınma Yolu projesinin Türkiye ile Irak arasındaki ilişkilerde belirleyici bir adım olarak öne çıktığını ifade etti. Özersay, “Bu projeyle Avrupa’dan doğrudan Basra körfezine kişilerin ve malların taşınması mümkün olabilecektir.” dedi.

Taha Can GÜRLEK

Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Kudret Özersay, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 13 yıl aradan sonra Irak’a gerçekleştirdiği ziyareti ve Türkiye ile Irak arasında imzalanan Kalkınma Yolu Anlaşması’nı KIBRIS’a değerlendirdi.

Irak’ta Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesi sonrasında istikrarsızlık ve farklı grupların hakimiyet sürdüğü bir ülke haline evirildiğine dikkat çeken Özersay, yeni Irak Anayasası’nın yürürlüğe girmesi ile birlikte ülkenin yeni bir başlangıç yapmaya çalıştığını belirtti. Irak’ta yaşanan istikrarsızlığın bölgede varlık gösteren terör örgütü ve farklı grupların avantajına olduğunun Türkiye tarafından dikkatle takip edildiğini aktaran Özersay, bölgedeki terör örgütleri ve farklı grupların tehditleri nedeni ile Türkiye tarafından Irak’ın istikrarının ciddi bir şekilde önemsediğini aktardı.

Irak’taki istikrarsızlığın İran’ın Şii nüfus üzerinden Irak topraklarındaki etkisini artırdığını ifade eden Özersay, “Tüm bu unsurlar dikkate alındığı zaman Türkiye’nin Irak ile bu ziyaret ile başlatmak istediği yeni dönem daha iyi anlaşılabilir diye düşünüyorum.” dedi.

“Kalkınma Yolu projesi dünya ticareti açısından Türkiye’nin önemini artıracak!”

Özersay, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Irak ziyaretinde çok sayıda antlaşma imzalandığını belirterek, imzalanan antlaşmaların bölge istikrarı ve Türkiye açısından çok önemli olduğuna vurgu yaptı. Kalkınma Yolu projesinin Türkiye ile Irak arasındaki ilişkilerde belirleyici bir adım olarak öne çıktığını ifade eden Özersay, Basra körfezinden başlayarak Türkiye topraklarına ulaşacak bir hızlı tren yolu projesi düşüncesinin çok kritik olduğunu belirterek şunları kaydetti:

VAR uygulaması ilk kez denendi

“Sayın Erdoğan’ın ziyaretinde çok sayıda antlaşma imzalandı, burada Kalkınma Yolu projesi öne çıkıyor. Bu ziyaretle birlikte Türkiye ile Irak arasında özellikle Basra körfezinden başlayarak Türkiye topraklarına ulaşacak bir hızlı tren yolu projesi düşüncesi çok kritik. Irak’ta istikrarlı bir yapı, Türkiye-Irak ticari ilişkilerinin istikrar kazanması dünya ticareti açısından Türkiye’nin önemini artıracaktır çünkü bu projeyle Avrupa’dan doğrudan Basra körfezine kişilerin ve malların taşınması mümkün olabilecektir. Kuşkusuz burada Türkiye’nin kuzey Irak’a yakında yani yaz ayları başında düzenlemeyi düşündüğü askeri operasyon da var. İklim koşulları el verdiği durumda Türkiye Irak ile de istişare ederek bölgeye girmek, terör yapılanmalarına askeri harekâtlar düzenlemek ve Irak ile ortak bir güvenlik mekanizması kurmak istiyor. Eğer zaman zaman Türkiye’nin askeri harekât düzenlemesinden bu türden ortaklaşa ve koordineli güvenlik mekanizması yaratılabilirse bunun Türkiye ile Irak arasındaki ilişkilere çok olumlu yansıyacağını söyleyebiliriz.” ifadelerine yer verdi.

“Türkiye devre dışı bırakılmak istendi”

Özersay, Türkiye’nin son yıllarda Batı’nın Çin’e karşı izlediği politikaların bir parçası olarak dışlanmaya çalışıldığını belirtti. Batı’nın Hindistan’ı öne çıkararak Çin’i çevreleyerek kontrol altına almak istediğini söyleyen Özersay, Hindistan’dan başlayıp Basra Körfezi’nden geçerek İsrail’in Hayfa limanına ve oradan da Doğu Akdeniz üzerinden Avrupa’ya ulaşacak bir projenin Türkiye ile Irak arasında imzalanan 26 antlaşma ile geri plana düşürüldüğünü ifade ederek, “Burada asıl hedef Çin’in Kuşak ve Yol projesini (Belt and Road) devre dışı bırakmaktı. Ancak bu Türkiye’yi de devre dışı bırakan bir yaklaşımdı ve Türkiye bundan rahatsız oldu. Bu Türk dış politikasını da olumsuz yönde etkileyebilecek bir gelişmeydi. ABD’de bunun için kayda değer bir planlama yapılmamış ve ciddi bir kaynak ayrılmamış olmasına rağmen bu fikir ortaya atıldı. Ancak daha sonra yaşanan bazı gelişmeler bu projenin gerçekleşemeyeceği gerçeğini ortaya çıkardı. Özellikle 2023 Ekim ayındaki Hamas saldırısıyla gerilen Orta Doğu’da Hayfa limanından geçecek bir proje hayal oldu. Ayrıca Süveyş kanalından gemilerle yapılan ticaretin de İran’ın kontrolünde olan Husilerin Yemen’den yaptıkları saldırılarla dünya ticaretini baltalayabilecekleri gerçeği ile Batı yüzleşmek zorunda kaldı. İşte bu gelişmeler dikkate alındığı zaman Hindistan’dan Avrupa’ya uzanacak ve Basra’dan geçecek olan gerçekçi projenin Türkiye ile Irak arasındaki bu Kalkınma Yolu projesi olabileceği ortaya çıktı. Bu Türkiye’nin devrede olacağı, Türkiye’nin önemini artırabilecek olan bir husustur. Kaldı ki Basra körfezinden Türkiye’ye ulaşacak olan malların ve kişilerin doğrudan Doğu Akdeniz’e (Bakü-Ceyhan örneğinde olduğu gibi) ulaştırılması da mümkün olabilecek. Aslında Türkiye eğer yakın gelecekte Nahçıvan üzerinden Zengezur koridoruyla ya da İran ile bulunacak bir ara formül ile doğrudan Azerbaycan’a bağlanabilirse asıl o zaman dünya ticaretinin tam anlamıyla bir geçiş noktası haline gelebilir.” ifade etti.

“Türkiye’nin öneminin artması Kıbrıs Türkünün yararınadır!”

Son olarak, Prof. Dr. Özersay’a, Türkiye’nin bölgesel ve küresel düzeyde artan öneminin Kıbrıs Türkleri için de faydalı olacağını ifade ederek, enerji kaynakları gibi diğer alanlarda da, Doğu Akdeniz bölgesinin daha da kıymet kazanmasıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) öneminin artacağına vurgu yaparak, sözlerini şöyle noktaladı:

“Tüm bu hususlar dikkate alındığında Türkiye’nin Irak’ta istikrara önem vermesi ve Irak ile ilişkilerini düzeltmek için bir hamle yapması son derece önemli ve kıymetlidir. Bunu sadece Türk-Irak ilişkileri ya da sadece kuzey Irak’ta PKK’ya karşı mücadele olarak okumamak, büyük resim çerçevesinde görmek gerekir. Kuşkusuz Türkiye’nin bölgesel anlamda ve dünya ticareti açısından öneminin artması Kıbrıs Türkünün de yararınadır. Enerji kaynakları da dâhil başka açılardan olduğu gibi bu açıdan da Doğu Akdeniz bölgesinin öneminin artması KKTC’nin de öneminin artmasına yardımcı olacak gibi görünüyor.”